20-lecie Teatru Collegium Nobilium – Instalacja

 

W roku 1999 otwarto scenę Akademii Teatralnej
– Teatr Collegium Nobilium.
Blisko pięć dekad starań o własną scenę zakończyło się wtedy sukcesem. 

Nowy gmach otrzymał kształt osiemnastowiecznej oficyny,
w której od 1750 roku przez osiemnaście lat działał teatr Szkoły Pijarów.
Łacińska nazwa teatru nawiązuje do tradycji tej uczelni. 

Od 20 lat nowa scena służy kolejnym rocznikom studentów.

 

 

POCZĄTKI

Siedzibę warszawskiej Akademii Teatralnej stanowi zabytkowy osiemnastowieczny pałac Collegium Nobilium. Zbieg okoliczności sprawił, że gmach – objęty przez uczelnię po odbudowaniu go ze zniszczeń II wojny światowej – wiąże się z teatralnymi tradycjami sprzed ponad 250 lat.

W budynku od 1754 roku działała szkoła pijarska, zwana konwiktem, Collegium Nobilium. Szybciej niż reszta gmachu, bo już w 1750 roku, powstała oficyna mieszcząca teatr. Był to element planu założyciela szkoły, Stanisława Konarskiego – teatr miał służyć nie tylko rozrywce, ale także edukacji społeczeństwa. Pragnął on przyciągnąć magnacko-szlachecką publiczność, aby wpływać na jej postawy i zachęcać do poparcia reform. Aby rozniecone w sercach iskierki „ducha obywatelstwa, miłości ojczyzny i czystego patriotyzmu” sprawiły, iż „na wady kształtu (…) rządu” w przedstawieniach teatralnych wytknięte „o użyciu sposobów poprawy (…) myśleć i radzić zaczęli”.

Wystawiono tu wiele polskich prapremier sztuk Corneille’a, Molière’a, Racine’a, Voltaire’a. Teatr okazał się sukcesem szkoły – wiele pisano i mówiono o „powszechnym licznych spektatorów ukontentowaniu”.

 

POSZUKIWANIA

„Znajdźcie chociaż ścianę z oknem, byle historyczną, a odbudujemy wam resztę na teatr” – powiedział minister kultury i sztuki, gdy usłyszał pytanie o pomoc w budowie teatru szkolnego dla warszawskiej szkoły teatralnej. Starania o własną scenę trwały już trzy dekady. W połowie lat 80. XX w. resort nie miał pieniędzy na inwestycję, ale na rewaloryzację i adaptację już tak.

Niemal detektywistyczne poszukiwania śladów pierwszego teatru rozpoczął Piotr Cieślak – wówczas pełnomocnik rektora ds. teatru szkolnego, później wieloletni dyrektor Teatru Dramatycznego m. st. Warszawy. Po przebadaniu wielu archiwów, po licznych rozmowach dowiódł, że w ziemi zachowały się fragmenty pierwotnego budynku Teatru.

Historyk sztuki Ryszard Mączyński, badacz dziejów warszawskich pijarów, przygotował obszerną dokumentację historyczno-architektoniczną dotyczącą teatru konwiktu pijarskiego. Odbudowa nie byłaby możliwa bez zaangażowania i wszechstronnej pomocy Feliksa Ptaszyńskiego, Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy, który wydał zgodę na rekonstrukcję.

 

BUDOWA

Budowę Teatru Collegium Nobilium rozpoczęto w 1989 roku.

Autorami projektu budynku byli architekt Maciej Wutzen wraz z Barbarą Żewko-Kiersz. Gmach powstał szybko. Już w styczniu 1993 roku zorganizowano „próbny rozruch” sceny. Najpoważniejszym wyzwaniem okazało się wyposażenie techniczne oraz wystrój wnętrz. Dla zdobycia środków powołano specjalną fundację.

Budowa Teatru Collegium Nobilium była dziełem dwóch rektorów Andrzeja Łapickiego i Jana Englerta. Prof. Andrzej Łapicki zainicjował prace przygotowawcze, prof. Jan Englert uruchomił budowę. Wspólnie zaś mierzyli się z trudami wyposażenia teatru.

 

INAUGURACJA

Inauguracja roku akademickiego 1999/2000 w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza była jednocześnie inauguracją działalności Teatru Collegium Nobilium.

Gościem uroczystości był ówczesny premier RP, prof. Jerzy Buzek. Po oficjalnej części inauguracji nastąpiła inauguracja artystyczna Teatru – Wielka Improwizacja z Dziadów Adama Mickiewicza w wykonaniu najwybitniejszych przedstawicieli aktorskich pokoleń. Na scenie pojawili się, przekazując sobie kolejno prowadzenie monologu, profesorowie uczelni: Gustaw Holoubek, Zbigniew Zapasiewicz, Jan Englert, niedawny absolwent Michał Żebrowski oraz student Grzegorz Małecki.